Ten temasından vücut sıvalarına... Şaşırtan hastalık 'İnsan alerjisi'

Bazı insanlar, diğer insanların vücutlarından yayılan kimyasallara veya vücut sıvılarına karşı alerjik reaksiyonlar gösterebiliyor. Bu sıra dışı durumlar, nadir görülse de, kişinin sağlığını, sosyal ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini derinden etkileyebiliyor. Bilim insanları, bu gizemli reaksiyonların nedenlerini araştırmaya devam ederken, elde edilen yeni ipuçları bağışıklık sistemimizin karmaşık işleyişini gözler önüne seriyor.

İnsan Alerjisi

İnsan vücudunun yaydığı doğal kokular, ten gazları ve çeşitli vücut sıvıları, bazı bireylerde beklenmedik alerjik tepkilere yol açabiliyor. Bu durum, parfüm veya kozmetik ürün alerjilerinden çok daha farklı bir boyutta ele alınıyor. Bilim dünyası, bu "insan alerjileri" olgusunu anlamaya çalışırken, özellikle tolüen gibi kimyasalların ve belirli vücut sıvılarındaki proteinlerin tetikleyici rolü üzerinde duruyor. Bu nadir görülen vakalar, bağışıklık sisteminin bireysel farklılıklarını ve vücudumuzun dış etkenlere verdiği şaşırtıcı tepkileri gözler önüne seriyor.

Tenden Yayılan Tetikleyiciler: Kokular ve Kimyasallar

Bazen bir insana karşı gelişen alerjik tepkiler, o kişinin teninde bulunan dış ürünlere veya doğal olarak yaydığı kimyasallara bağlı olabiliyor. Parfümler, deodorantlar veya traş losyonları gibi sentetik kokular, 150'den fazla temas alerjisiyle ilişkilendiriliyor. Ancak tetikleyici her zaman belirgin olmayabilir.

Örneğin, ağır düzeyde mast hücresi aktivasyon sendromu olan bazı kişilerin, diğer insanların doğal vücut kokularına ve tenlerinden yayılan kimyasallara karşı duyarlı olduğu gözlemleniyor. Ten, vücut kokusuna katkıda bulunan tolüen gibi çeşitli gazlar salgılıyor. Bu kimyasal, petrolde bulunabileceği gibi tütün dumanında da yer alabiliyor.

"İnsanlar Bana Alerjik" (PATM) sendromu yaşayanlar da bu tür reaksiyonlara ışık tutuyor. Bu sendromda, hastaların yanında bulunan insanlar öksürme ve boğulma gibi alerjik semptomlar gösteriyor. Yapılan bir araştırmada, PATM hastalarının tenlerinden normal insanlara göre 39 kat daha fazla tolüen salgıladığı tespit edildi. Araştırmacılar, bunun karaciğerin tolüeni işleme yeteneğindeki azalmadan kaynaklandığını düşünüyor. Ancak PATM sendromunun henüz genel olarak tanınmadığı ve teşhis kriterlerinin bulunmadığı da belirtiliyor.

Ter alerjisi ise kişinin başkalarının terine değil, kendi terine karşı duyarlılık geliştirmesi durumunu ifade ediyor. Nadir görülen saç alerjilerinde ise reaksiyon saçın kendisine değil, saç bakım ürünlerinde bulunan kimyasallara veya kedi proteini gibi dış maddelere karşı gelişebiliyor.

Gizemli Alerjenler

Alerjik reaksiyonlar, vücut sıvılarında taşınan belirli alerjenler tarafından da tetiklenebilir. Örneğin, ağır alerjisi olan bireylerde, kabuklu yemiş alerjileri öpüşme sırasında bile reaksiyonlara yol açabiliyor. Benzer şekilde, meyve, sebze, deniz ürünü ve süt tüketiminden sonra salya da alerjik tepkilere neden olabiliyor.

Partnerinize de Alerjiniz Olabilir

Cincinnati Üniversitesi'den Alerji ve İmmunoloji Uzmanı Prof. Jonathan Bernstein, bazı doktorların bildiği ancak çoğunun farkında olmadığı bir diğer tetikleyicinin de spermdeki belirli proteinler olduğunu belirtiyor.

Sperm alerjisi veya seminal plazma aşırı duyarlılığı, bu vücut sıvısıyla temas eden kişilerde kaşıntı ve kurdeşenden, yaşamı tehdit edebilecek anaflaktik şoka kadar çeşitli semptomlara yol açabiliyor.

Genellikle 20'li ve 30'lu yaşlardaki insanlarda görülen bu durumun, seminal plazmadaki bir antikora karşı geliştiği düşünülüyor. Vakalar lokalize veya sistemik olabiliyor. Lokal belirtiler arasında temas alanında yoğun acı ve yanma hissi bulunurken, sistemik reaksiyonlar daha ağır sonuçlar doğurabiliyor.

Bu alandaki araştırmalar kısıtlı olsa da, uzmanlar sperm alerjisi teşhisinin genellikle partnerden alınan sperm örneğiyle yapılan testlerle konulduğunu belirtiyor. Tedavi seçenekleri arasında hassasiyeti azaltmak için seyreltilmiş sperm sıvısının kontrollü olarak uygulanması yer alıyor.

Bazı Alerji İlaçlarıyla Tedavi Mümkün

Öte yandan, Polonya'daki Nicolaus Copernicus Üniversitesi'nden Dermatoloji ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Doç. Merak Jankowski, servikovajinal sıvıya karşı muhtemel alerjiler de olduğunu belirtiyor. Neredeyse hiç araştırma bulunmasa da Doç. Jankowski, bu durumu yaşayan ve kendisine danışan bir hastayı bazı alerji ilaçlarıyla tedavi ettiğini belirtiyor.

Bu tür bir alerjisi olduğu düşünülen kişilerde, cinsel temastan sonra kızarıklık, kaşıntı, yanma ve şişme gibi semptomlar görülebiliyor.

Yapılan bir araştırma, bu tür alerjilerin sperm alerjisi kadar sık görülebileceğini, ancak yeterince güçlü kanıtların bulunmadığını ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu ortaya koyuyor.

Kaynak: Mayo Clinic - John Hopkins Medicine